Τελ. ενημέρωση:
05-Jul-2004

Η Ιστορία της Ιατρικής αποτέλεσε την πρώτη συσταθείσα έδρα της Ιατρικής Σχολής του Οθωνείου Πανεπιστημίου, που ιδρύθηκε το 1837 στην Αθήνα, με τακτικό καθηγητή τον Αναστάσιο Γεωργιάδη-Λευκία, που διατέλεσε και κοσμήτωρ. Μετά την αποχώρηση του Λευκία το 1848, το μάθημα της Ιστορίας της Ιατρικής διδασκόταν από καθηγητές άλλων ειδικοτήτων, όπως τους Γ. Πρινάρη, Α. Βιτσάρη, Π. Κυριακό και Ι. Βούρο, με τελική κατάληξη την απόσυρση του μαθήματος από το διδακτικό πρόγραμμα. Το γεγονός αυτό, αν και ενόχλησε πολλούς διαπρεπείς καθηγητές (π.χ. Σ. Μαγγίνας, Θ. Αφεντούλης κ.ά.), δεν βρήκε τη λύση του πριν από το 1902, οπότε και διορίστηκε υφηγητής ο Αριστοτέλης Κούζης. Ο Κούζης εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής της Ιστορίας της Ιατρικής τo 1921 και, για δύο σχεδόν δεκαετίες, συνέβαλε τα μέγιστα στην ανάπτυξη του κλάδου, αν και τα προβλήματα που αντιμετώπισε δεν ήταν αμελητέα. Χαρακτηριστική είναι η αντιδικία μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας και της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχετικά με την έδρα της Ιστορίας της Ιατρικής στη δεκαετία του .30. Από τη μελέτη των ανέκδοτων πρακτικών της Συγκλήτου, προκύπτει ότι το 1932 το Υπουργείο Παιδείας, στα πλαίσια ανακατανομής των εδρών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, προσπάθησε να υποβιβάσει την έδρα από τακτική σε έκτακτη αυτοτελή, επικαλούμενο οικονομικούς λόγους. Ο Α. Κούζης έδωσε νικηφόρα μάχη για την παραμονή της έδρας ως τακτικής, διατυπώνοντας πειστική επιχειρηματολογία περιστρεφόμενη σε δύο άξονες: το συμφέρον της Ιατρικής Σχολής και τη συνήθη τακτική των ξένων πανεπιστημίων στον τομέα της Ιστορίας της Ιατρικής, που ερχόταν σε αντίθεση με την ανερμήνευτη και αδικαιολόγητη συμπεριφορά του κράτους της πατρίδας της επιστήμης, που θεμελίωσε και διέδωσε στον υπόλοιπο κόσμο ο Ιπποκράτης. Αξίζει να σημειωθεί ότι συμπαραστάτες στον αγώνα του Κούζη ήταν η elite των καθηγητών της Ιατρικής Σχολής της εποχής εκείνης. Η έδρα της Ιστορίας της Ιατρικής, μετά την αποχώρηση του Κούζη, επανήλθε στο ίδιο καθεστώς που ίσχυε πριν από το διορισμό του, μέχρι το 1980, οπότε εκλέχθηκε νέος τακτικός καθηγητής. Συνεπώς, η Ιστορία της Ιατρικής όχι μόνο διδασκόταν ανεπαρκώς σε μεγάλες χρονικές περιόδους, «ελλείψει ικανών προσώπων», αλλά αντιμετώπισε, ακόμη και σε περιόδους ακμής, ποικίλες δυσχέρειες προερχόμενες από την Πολιτεία. Το γεγονός αυτό μπορεί να εξηγηθεί με δεδομένη την αέναη σύγκρουση ανάμεσα στις τεχνολογικές και ανθρωπιστικές σπουδές και στο πεδίο της ιατρικής επιστήμης, οι οποίες μάλιστα είχαν ενταθεί κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα.

Λέξεις ευρετηρίου: Αναστάσιος Γεωργιάδης-Λευκίας, Αριστοτέλης Κούζης, Ιστορία της Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Υπουργείο Παιδείας.