Τελ. ενημέρωση:

   07-Aug-2013
 

Αρχ Ελλ Ιατρ, 30(4), Ιούλιος-Αύγουστος 2013, 473-479

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Επιληψία και τέχνη

Θ. Τόλη
Τμήμα Νοσηλευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα

Η θέα ενός ανθρώπου που είναι σε επιληπτική κρίση μπορεί να δημιουργήσει πλήθος συναισθημάτων σε αυτόν που την παρακολουθεί, όπως ενόχληση, αποστροφή, φόβο, αμηχανία, περιέργεια, συμπόνια ή λύπη. Με την πάροδο των αιώνων το πρόβλημα της επιληψίας έχει αποτελέσει θέμα καλλιτεχνικής έκφρασης και αναφορές της συναντώνται στις γραφικές τέχνες, στη ζωγραφική, στη γλυπτική και στη λογοτεχνία. Στην αρχαία Ινδία, ο δαίμονας "apasmara" ήταν συνώνυμο της επιληψίας. Η θεά της γονιμότητας Tlazolteotl των Αζτέκων μπορούσε να διαπεράσει τους ανθρώπους και να τους προκαλέσει επιληψία ή να τους θεραπεύσει από αυτή. Οι Ίνκας φαίνεται ότι γνώριζαν την επιληψία και τη θεωρούσαν σοβαρή νόσο γι' αυτό της έδιναν ονόματα όπως Aya huayra (αναπνοή του θανάτου) και Huani keshia (ασθένεια του θανάτου). Το θέμα της επιληψίας στην εκκλησιαστική τέχνη και λατρεία εμφανίζεται σε μια σειρά τοιχογραφιών, πινάκων ζωγραφικής και γλυπτών από τον 9ο αιώνα μ.Χ. Πάντως, η επιληψία δεν είναι μια ασθένεια που συνδέεται παραδοσιακά με τη δημιουργικότητα. Η λίστα με τους διάσημους επιληπτικούς δείχνει ότι κάποιοι, παρά το πρόβλημα που είχαν, κατόρθωσαν να ξεχωρίσουν. Βέβαια, ο τρόπος με τον οποίο κάποια επιληπτικά άτομα συνεισφέρουν και προάγουν τον πολιτισμό και την τέχνη δεν μπορεί να παραγκωνιστεί είτε χρησιμοποιούν την επιληψία ως θέμα είτε όχι. Εκτός από την αισθητική αξία των έργων τους, ας μη λησμονείται ότι προσφέρουν μια ξεχωριστή οπτική και παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες στον ιατρικό κόσμο και στην κοινότητα ανά τους αιώνες. Αντικρίζοντας πότε τις γλαφυρές περιγραφές του Ντοστογιέφσκι, πότε το άγχος και την απομόνωση σε πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά, τα έργα αυτά μας αποκαλύπτουν διαχρονικά τη μοναχική τους πορεία και συγχρόνως το μεγαλείο της ψυχής τους.

Λέξεις ευρετηρίου: Γλυπτική, Επιληψία, Λογοτεχνία, Τέχνη.


© Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής